Sở hữu thân hình xù xì, nhiều gai nhọn nhưng nhum biển (có nơi còn gọi là nhím biển hay cầu gai) là loại đặc sản giá trị, chế biến thành nhiều món ăn ngon, độc đáo…
Quà biển…
Anh Phạm Văn Tài ở thôn 2, Bình Thạnh (Tuy Phong) cho biết: Nhum biển thuộc loại nhuyễn thể, sống ở vùng biển cạn, nước trong, có nhiều rong rêu hoặc san hô hay đá ngầm. Tùy theo thời tiết, song thông thường mùa săn nhum ở đây kéo dài từ tháng 4 đến tháng 7 dương lịch. Muốn có nhum ngon phải đi gỡ nhum vào những ngày trời tối, còn những ngày trăng sáng, nhum bắt mồi ít nên bụng rỗng, thịt bở không ngon.
Từ bao đời nay, khu vực Mũi La Gàn (Bình Thạnh) đã trở thành nơi cư ngụ, sinh sôi của loài nhum biển. Nằm trong dòng hải lưu và vùng rạn đá, loài nhum đen, nhum giang, nhum bạc, nhum bắn...ở đây con nào con nấy to ú, trong đó nhum đen cỡ bằng bàn tay, chừng 10-12 con là 1 kg, mỗi con có tới 16 múi thịt chắc, ngon và béo. Theo ngư dân, nhiều năm trước đây nhum biển có giá rất rẻ, đối với nhiều ngư dân thì mục đích chính đi bắt nhum là cải thiện bữa ăn. Tuy nhiên đó là chuyện của ngày trước, còn bây giờ khi nhum biển đã trở thành món ăn đặc sản, thì đi lặn bắt nhum đã trở thành kế mưu sinh của một số người. Ngư dân phấn khởi, ví von nghề lặn nhum biển giống như đi “lượm tiền” dưới biển, là món quà biển cả tặng cho dân nghèo.
Gọi là đi “săn” nhum, nhưng thực ra địa điểm hành nghề chỉ cách bờ vài chục mét. Đồ nghề săn nhum khá đơn giản, chỉ một cây sắt dài chừng 1 sải tay bẻ cong một đầu như lưỡi câu, kính lặn và giỏ đựng nhum. Để bắt nhum, người lặn theo các gành đá, khi phát hiện nhum biển thì dùng móc sắt giật khẽ, khi đó nó sẽ dính vào và chỉ việc kéo lên bỏ vào giỏ. Công việc lặn bắt nhum có vẻ đơn giản so các nghề biển khác, song để có được những giỏ nhum đầy ắp, tươi rói khi lên bờ là một công việc không kém nhọc nhằn. Lặn nhum đòi hỏi kỹ năng, sức khỏe và sự dẻo dai khi phải ngâm mình dưới nước thời gian dài. Cùng với đó, nhum biển có nhiều gai nhọn có thể chích vào người gây tê buốt, đau đớn khi chỉ cần một sơ suất nhỏ. Khai thác nhum biển, ngư dân cũng chỉ bắt những con nhum lớn nhiều thịt, không làm ảnh hưởng việc phát triển của loài nhum biển.
“Với giá dao động từ 450 - 500 nghìn đồng/kg nhum lóc thịt tươi và 20-25 nghìn đồng/kg nhum nguyên con nên thu nhập cũng khá” - Chị Nguyễn Thị Hương, một người chuyên mua bán nhum cho biết.
Món bổ…
Nhiều người bảo con nhum là sản vật vừa ghét vừa thương. Ghét vì khi lặn xuống biển nếu không chú ý dễ bị “dính” gai. Thế nhưng, ngoài chuyện gai góc ra, ngư dân coi con nhum là sản vật “đáng khoe”- nguồn gốc “Viagra thiên nhiên”. Sau khi cắt hết số gai tua tủa bao quanh, dùng dao chẻ đôi, bỏ hết bộ lòng bên trong còn lại lớp thịt màu vàng đục dạng như bơ bám dọc bên thành “quả cầu”, đó là phần quý của con nhum. Thịt nhum có thể chế biến thành các món như: cháo nhum, gỏi nhum, nhum nướng mỡ hành, cơm rang nhum, chả nhum... Món ăn từ nhum cung cấp nhiều năng lượng, nhanh hồi phục sức khỏe, giúp tiêu hóa tốt, tác dụng bổ dương và đặc biệt là tăng cường sinh lực đàn ông. Có nơi nhum bạc để nguyên con ngâm rượu mạnh thành loại rượu cho cánh mày râu để “ông uống bà khen”.
Ngư dân Tuy Phong có cách ăn nhum phổ biến nhất là cắt đôi con nhum theo chiều dọc, nướng trên lửa than hồng. Chỉ cần nướng sơ, dùng muỗng nạo từng thớ thịt chấm với muối tiêu chanh La Gàn… là trọn vẹn hương vị béo, bùi, ngọt, thơm mùi biển của nhum.
Mùa này khách du lịch khắp nơi đổ dồn về khu du lịch Chùa Cổ Thạch tham quan, tắm biển. Nhiều du khách coi nhum là món đặc sản nức tiếng, khi đến đây phải thưởng thức cho bằng được.
